تعریف:
خط جدایش، محل تلاقی دو نیمه قالب (نیمه بالایی و پایینی) است که قالب از آن باز و بسته می‌شود و قطعه ریختگی پس از انجماد از آن بیرون آورده می‌شود. این خط در طراحی مدل اهمیت کلیدی دارد و به‌طور مستقیم بر کیفیت قطعه، سهولت ساخت قالب و حتی هزینه تولید تأثیرگذار است.
نکات کلیدی در طراحی خط جدایش:
1. انتخاب محل مناسب:
خط جدایش باید در ساده‌ترین و مسطح‌ترین قسمت ممکن از قطعه قرار گیرد. اگر قطعه تقارن دارد، خط جدایش ترجیحاً در امتداد خط تقارن قرار می‌گیرد. اگر قطعه دارای شکل پیچیده است، باید خط جدایش به گونه‌ای طراحی شود که بیشترین بخش قطعه در یک نیمه قالب قرار گیرد.
2. تأثیر بر کیفیت سطح قطعه:
ناصافی در محل خط جدایش باعث ایجاد زوائد اضافی (فلش یا پره) می‌شود که نیاز به پرداخت یا ماشین‌کاری اضافی دارد. در قطعات حساس، این زوائد ممکن است باعث افت کیفیت یا عدم انطباق با تلرانس‌های طراحی شوند.
3. فرم‌پذیری و قابلیت خروج از قالب:
اگر خط جدایش در محل نامناسب قرار گیرد، خروج قطعه از قالب دشوار یا غیرممکن می‌شود. طراحی صحیح باعث می‌شود نیاز به قطعات کمکی مثل کشو یا صفحه پران کمتر شود، که خود موجب کاهش هزینه قالب می‌گردد.
4. تأثیر بر هزینه ساخت:
هرچه قالب ساده‌تر و بدون نیاز به مکانیزم‌های پیچیده باشد، هزینه ساخت آن کاهش می‌یابد. خط جدایش نامناسب ممکن است منجر به چند تکه شدن قالب یا نیاز به قطعات جانبی بیشتر شود.
5. زاویه خروج:
محل خط جدایش باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که قطعه زاویه خروج (Draft Angle) مناسبی داشته باشد، و از گیر کردن در قالب جلوگیری شود.
6. ملاحظات ساخت مدل:
در مدل‌سازی، خط جدایش یکی از اولین بخش‌هایی است که مشخص می‌شود. سازنده مدل باید بتواند مدل را به دو نیمه یا چند بخش تقسیم کند، طوری که در هنگام قالب‌گیری دقت هندسی و ابعادی حفظ شود.
